2-اهمیّت حافظه تصـــویــری در حفظ قرآن کریــــــمــ

روش دوم : حافظه شنیداری (صوتی):

در این روش، تکیه اصلی حفظ،بر گوش دادن بر نوار اساتید حفظ است.در توضیح این روش باید گفت حافظ قرآن،آن قدر نوار را با دقت گوش می دهد که دیگر احساس کند که آیات مورد نظر را حفظ شده است.  
در روش شنیداری مانند روش دیداری به دو صورت می شود حفظ را انجام داد:
 1- صورت اول بدین گونه خواهد بود که حافظ، از ابتدا تا انتهای حفظ خود را چندین بار با دقت نوار گوش می دهد. به عنوان مثال کسی می خواهد از آیه 1 تا 5 سوره بقره را حفظ کند.این شخص، از آیه 1 تا 5 را پشت سر هم،نوارش را گوش میدهد تا اطمینان کند که این آیات را حفظ شده است.
 2- این صورت به این حالت خواهد بود که شخص، به طور مجزا تک تک آیات را با دقت نوار گوش می دهد و حفظ می کند.به عنوان مثال کسی می خواهد از آیه 1 تا 5 سوره بقره را حفظ کند.این شخص، ابتدا آیه اول را از نوار گوش می دهد تا این آیه را حفظ شود و بعد از اطمینان از حفظ آیه اول، آیه دوم را به همان صورت آیه قبلی حفظ می کند و همین طور آیات بعدی حفظ خواهد شد.

نکات مربوط به این روش :

1- نقطه قوت این روش در این است که حافظ بعد از استماع پی در پی ترتیل اساتید حفظ، با الحان قرآنی و تجوید آشنایی بیشتری پیدا کرده و با تسلط بهتری قرائت می کند.

2-نقطه ضعف این روش این است که تکیه و توجه اصلی حافظ در این روش، بر آهنگ و لحن نوار است. به همین علت با فراموش کردن آهنگ،خود آیات فراموش می شود و چه بسا اگر از وسط آیه پرسیده شود، حافظ نتواند آهنگ آیه را به ذهن بیاورد و آیه را بخواند.

3- این روش برای عموم حافظان توصیه نمی شود ولی در مورد برخی افراد، این روش خوب و بلکه بسیار مطلوب است و برای اشخاصی که سواد خواندن ندارند (مانند کودکان و افراد بی سواد)، یا افرادی که در روخوانی و روان خوانی قران مشکل دارند و همچنین افراد نابینا و کم بینا توصیه می شود.

مقایسه حافظه صوتی و تصویری

تقریباً 70 درصد جمعیت جهان را افرادی تشکیل می دهند که از حافظه تصویری استفاده می کنند. شما حتماً تجربه کرده اید که قیافه دوستان دوران تحصیل در یادتان است بر خلاف اسامی ایشان که از یادتان رفته است. یا اینکه فیلمی که ده سال پیش در تلویزیون دیده اید را با نمایش مجدد به خاطر آورده و تمامی جزئیات آنرا را در ذهن خود ثبت شده می یابید. لذا قدرت یاد آوری و ثبت محفوظات در این حافظه بسیار بالا بوده و به راحتی از بین نخواهد رفت.

اما در حافظه صوتی که تقریباً۳۰ درصد جمعیت افراد جهان را تشکیل می دهند. ملاحظه می شود که این حافظه بسیار ضعیف تر از حافظه تصویری است. مثلاً اسامی افراد غالباً در ذهن افراد ثبت نمی شود. یا زمانی که مطلبی به او گفته می شود زود از یاد می برد و در عمل بیش از چند ساعت بیشتر در ذهن خود نگه نمی دارد.

روش تلفیقی:

با استفاده از این دو حافظه روش جدیدی با عنوان روش تلفیقی وجود دارد که دارای مراحلی است.

مرحله اول: آشناشدن با ترجمه و معنی آیاتی که قصد حفظ کردن آن ها را دارید.بسیار خوب است که حافظ از یک ترجمه روان قرآن، برای حفظ کردن آیات کمک بگیرد.دانستن معنا و مفهوم آیات، نقش بسیار کلیدی در روند حفظ دارد.

مرحله دوم: بعد از خواندن ترجمه ،یک الی دو بار نوار آن آیات گوش داده شود تا با کلمات و عبارات آشنا شویم و از ابتدا آیات را به صورت صحیح حفظ کنیم.

مرحله سوم: آیات مورد نظر برای حفظ را، با صورت دوم روش دیداری حفظ می کنیم. به عنوان نمونه اگر شخصی بخواهد آیات 1 تا 5 سوره بقره را حفظ کند، ابتدا آیه اول را با دقت نگاه انداخته و آن را تکرار می کند تا اطمینان پیدا کند که حفظ شده است و بعد از حفظ آیه اول،سراغ آیه دوم می رود و با نگاه کردن به جایگاه آیه و تکرار آن، آیه دوم را حفظ می کند آیه به آیه،با تکرار کردن و نگاه کردن و دقت به جایگاه کلمات و عبارات در داخل صفحه،آیات را حفظ می کنیم.ابتدا آیه اول تکرار شود تا اطمینان پیدا کنید که حفظ شده اید و بعد سراغ آیه دوم بروید با تکرار و با توجه نگاه کردن،آیه را حفظ کنید.بعد از اتمام آیه دوم،آیه اول و دوم را با هم بخوانید و همین طور آیات بعدی را حفظ کنید.

بهترین روش

با بررسی دو روش فوق به این نتیجه می رسیم که بهترین روش حفظ قرآن، تلفیقی از هر دو حافظه (صوتی و تصویری) است. چون برای جبران ضعف های هر دو روش لازم است از هر دو روش استفاده گردد. اما باید توجه داشت که محوریت در حفظ با حافظه تصویری است. یعنی بر اساس حافظه تصویری، اما با کمک و یاری حافظه صوتی حفظ کنیم.

سید سلمان خاتمی و علی اکبر فراهی بخشایش؛ مرکز آموزش مجازی حفظ قرآن